Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem
Centrum Zdrowia Sp. z o.o. w Raciborzu

 Wstęp

Dobro i bezpieczeństwo małoletnich w poradniach Centrum Zdrowia Sp. z o.o. w Raciborzu są priorytetem wszelkich działań podejmowanych przez pracowników na rzecz małoletnich. Pracownik poradni traktuje każde dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Realizując zadania poradni, działa w ramach obowiązującego prawa, obowiązujących w niej przepisów wewnętrznych oraz w ramach posiadanych kompetencji. Niedopuszczalne jest, by pracownik poradni stosował wobec małoletniego jakiekolwiek formy przemocy.

Niniejsze Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem określają procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne, zasady zapobiegania krzywdzeniu dzieci, a w sytuacji gdy do krzywdzenia doszło – określają zasady zmniejszenia rozmiaru jego skutków poprzez prawidłową i efektywną pomoc dziecku oraz wskazują odpowiedzialność osób zatrudnionych w poradniach za bezpieczeństwo małoletnich do niej uczęszczających.

Niniejsze Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem zostały opublikowane na stronie internetowej Centrum Zdrowia www.centrum-zdrowia.net oraz są dostępne w sekretariacie Centrum Zdrowia Sp. z o.o. Są szeroko promowane wśród całego personelu i klientów poradni.

Rozdział I

Obszary Standardów ochrony małoletnich przed krzywdzeniem

§ 1

Standardy ochrony małoletnich tworzą bezpieczne i przyjazne środowisko poradni. Obejmują cztery obszary:

1) politykę ochrony małoletnich, która określa:

a) zasady bezpiecznej rekrutacji personelu do pracy w poradniach,
b) zasady bezpiecznych relacji personel – małoletni,
c) zasady reagowania na przypadki podejrzenia, że małoletni doświadcza krzywdzenia,
d) zasady ochrony wizerunku dzieci i ich danych osobowych,

2) personel – obszar, który określa:

a) zasady rekrutacji personelu mającego kontakt z dziećmi i młodzieżą w poradniach, w tym obowiązek uzyskiwania danych z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym o każdym członku personelu,
b) zasady bezpiecznych relacji personelu poradni z małoletnimi, wskazujące, jakie zachowania na terenie poradni są niedozwolone, a jakie pożądane wz dzieckiem,
c) zasady zapewniania pracownikom podstawowej wiedzy na temat ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz udzielania pomocy dzieciom i młodzieży w sytuacjach zagrożenia, w zakresie:

−       rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci i młodzieży,
−       procedur interwencji w przypadku podejrzeń krzywdzenia,
−       odpowiedzialności prawnej pracowników poradni, zobowiązanych do podejmowania interwencji,

3) procedury – określają działania, jakie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia małoletniego lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu poradni, członków rodziny, rówieśników i osób obcych:

a) zasady dysponowania przez poradnie danymi kontaktowymi lokalnychi organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci i młodzieży (policja, sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia), oraz zapewnienia do nich dostępu wszystkim pracownikom,
b) zasady eksponowania informacji dla dzieci i młodzieży na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numerów bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży,

4) monitoring – obszar, który określa:

a) zasady weryfikacji przyjętej Polityki ochrony małoletnich przed krzywdzeniem – przynajmniej raz w roku, ze szczególnym uwzględnieniem analizy sytuacji związanych z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży.

Rozdział II

Słowniczek terminów

§ 2

1. Dziecko/małoletni – to każda osoba do ukończenia 18. roku życia.

2. Krzywdzenie małoletniego – popełnienie czynu zabronionego lub czynuna szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika Centrum Zdrowia Sp. z o.o. lub zagrożenie jego dobra, w tym zaniedbanie. Krzywdzeniem jest:

- przemoc fizyczna - celowe uszkodzenie ciała,zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być: złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne. Może ona spowodować utratę zdrowia, bądź tez zagrażać życiu,
- przemoc emocjonalna - to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie małoletniego, nieustanna krytyka, wciąganie małoletniego w konflikt osób dorosłych, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia,stawianie małoletniemu wymagań i oczekiwań, którym nie jest on w stanie sprostać,
- przemoc seksualna - to angażowanie małoletniego w aktywność seksualną prze osobę dorosłą, Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie małoletniego w miejsca intymne, współżycie z małoletnim) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie małoletniemu materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm),
- przemoc ekonomiczna - to niezapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju małoletniego (np. odpowiedniego odżywiania, ubrania, potrzeb edukacyjnych czy schronienia w ramach środków dostępnych rodzicom lub opiekunom), jest to jedna z form zaniedbania,
- zaniedbywanie - to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych małoletniego, niezapewnienie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa, brak nadzoru nad wypełnianiem obowiązku szkolnego.

3. Personel – każdy pracownik Centrum Zdrowia Sp. z o.o. w Raciborzu bez wzglęna formę zatrudnienia, w tym współpracownik, stażysta, praktykant lub inna osoba, która z racji pełnionej funkcji lub zadań ma (nawet potencjalny) kontakt z dziećmi i młodzieżą.

4. Opiekun małoletniego – osoba uprawniona do reprezentowania dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny, a także osoba ustanowiona rodziną zastępczą dla małoletniego.

5. Instytucja – każda instytucja świadcząca usługi dzieciom i młodzieży lub działająca na rzecz dzieci lub młodzieży.

6. Dyrektor – osoba, która w strukturze Centrum Zdrowia Sp. z o.o. jest uprawniona do podejmowania decyzji.

7. Zgoda rodzica oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców małoletniego. W przypadku braku porozumienia między rodzicami konieczne jest poinformowanie rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.

8. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację małoletniego. 

Rozdział III

Czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia małoletnich – zasady rozpoznawania i reagowania

 § 3

1. Rekrutacja pracowników Centrum Zdrowia Sp. z o.o. w Raciborzu odbywa sięz zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady Rekrutacji stanowią Załącznik nr 1 do niniejszych Standardów.

2. Pracownicy znają i stosują zasady bezpiecznych relacji personel – małoletni ustalone w poradniach. Zasady stanowią Załącznik nr 2 do niniejszych Standardów.

3. Pracownicy poradni posiadają wiedzę na temat czynników ryzyka i symptomów krzywdzenia małoletnich i zwracają na nie uwagę w ramach wykonywanych obowiązków.

4. Pracownicy poradni monitorują sytuację i dobrostan małoletniego korzystającego z usług w poradniach Centrum Zdrowia Sp. z o.o.

5. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy poradni podejmują rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia, przekazując dane instytucji pomocowych w powiecie raciborskim oraz motywując ich do szukania dla siebie pomocy.

Rozdział IV

Czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia małoletnich

§ 4

1.   Niepokojący stan zdrowia i zachowania małoletniego:

a) ma widoczne obrażenia ciała ( siniaki, rany), których pochodzenie trudno jest wyrazić, obrażenia są w różnej fazie gojenia,
b) podawane przez małoletniego wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niespójne, niemożliwe itp., małoletni często je zmienia,
c) małoletni nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody,
d) boi się rodzica lub opiekuna,
e) małoletnie wzdryga się , kiedy podchodzi do niego osoba dorosła,
f) cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy, mdłości,
g) małoletni jest bierny, wycofany, uległy przestraszony, depresyjny itp. lub zachowuje się agresywnie, buntuje się , samo okalecza się itp.,
h) używa środków psychoaktywnych,
i) mówi o przemocy.

2. Niepokojące zachowania   rodziców lub opiekunów:

a) rodzic / opiekun podaje nieprzekonujące lub sprzeczne informacje lub odmawia podania przyczyn obrażeń ciała małoletniego,
b) mówi o małoletnim w negatywny sposób, ciągle obwinia, poniża , strofuje, (np. używając obraźliwych wyzwisk),
c) rodzic / opiekun jest apatyczny , pogrążony w depresji
d) rodzic / opiekun zachowuje się agresywnie,
e)   przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym lub werbalnym. 

Rozdział V

Katalog zachowań zabronionych

§ 5 

1. Zabrania się stosowania jakiejkolwiek formy lub postaci przemocy wobec małoletnich ( zarówno przemocy fizycznej jak i werbalnej), polegającej w szczególności na stosowaniu kontaktu fizycznego o charakterze agresywnym, krytyki lub obraźliwego bądź dyskryminującego zachowania.

2. Zabrania się dotykania małoletnich w sposób, który mógłby zostać nieprawidłowo zinterpretowany lub który wykracza poza uzasadnioną potrzebę medyczną.

3. Zabrania się prezentowania małoletnim treści o charakterze erotycznym, pornograficznym bądź przemocowym.

4. Zabrania się wyśmiewania małoletnich, poniżania ich lub etykietowania.

5. Kontakt fizyczny z małoletnim nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy lub autorytetu.

6. Personel nie może kontaktować się bezpośrednio z małoletnim z pominięciem przedstawiciela ustawowego.

7. Personel nie może nawiązywać kontaktów z małoletnim w innej niż przewidziana udzielaniem świadczeń zdrowotnych formie, w szczególności poprzez zapraszanie albo przyjmowanie zaproszeń od małoletnich w mediach społecznościowych, komunikatorach lub za pośrednictwem innych prywatnych form kontaktów.

Rozdział VI

Zasady reagowania na przypadki podejrzenia, że małoletni doświadcza krzywdzenia

§ 6

1. W przypadku podjęcia przez pracownika poradni podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, pracownik ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi Centrum Zdrowia Sp. z o.o.

2. Pracownik udzielający świadczeń zdrowotnych podejrzewający, że dziecko jest krzywdzone wzywa wówczas opiekunów dziecka, którego krzywdzenie podejrzewa i informuje go o podejrzeniu.

3. Na podstawie rozmów z małoletnim i jego rodzicami sporządza opis sytuacji dziecka.

4. Informuje małoletniego i opiekuna o możliwości skorzystania z pomocy instytucji udzielających pomocy i wsparcia w przypadkach krzywdzenia.

POMOC – KONTAKTY:

1. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 czynny całodobowo, bezpłatnie

2. Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”

infolinia nr: 800 120 002
mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
czynne całodobowo, linia bezpłatna

Dyżur prawny
tel.: 22 666 28 50 czynne poniedziałki i wtorki godz.17:00 - 21:00
infolinia: 800 120 002 czynne środy godz.18:00 - 22:00 linia bezpłatna
Porada e-mailowa:   Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
kontakt przez SKYPE: pogotowie.niebieska.linia - czynne poniedziałki godz.13:00- 15:00
można zgłaszać problemy przemocy i problemy alkoholowe

3. NUMER SOS - Ogólnopolska Linia Pomocy Pokrzywdzonym
tel.: + 48 222 309 900
czynne całodobowo, dla ofiar przemocy, młodzieży z problemami, próbami samobójczymi, anonimowa możliwość uzyskania pomocy, szybka porada psychologiczna i prawna

4. Policyjny telefon zaufania dla osób doznających przemocy domowej
tel.: 800 120 226
linia bezpłatna dla połączeń z tel stacjonarnych, czynny codziennie w godz.9:30 – 15:30, potem włączony jest automat

§ 7 

1. Pracownik udzielający świadczeń zdrowotnych podejrzewający, że dziecko jest krzywdzone informuje rodziców/opiekunów o obowiązku Centrum Zdrowia Sp. z o.o – jako instytucji – zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia małoletniego do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej – w zależności od zdiagnozowanego typu krzywdzenia i skorelowanej z nim interwencji).

2. Po poinformowaniu rodziców/opiekunów małoletniego – zgodnie z punktem poprzedzającym – pracownik podejrzewający krzywdzenie dziecka składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, lub ośrodka pomocy społecznej .

3. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w punkcie 2.

§ 8

1. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik nr 3 do niniejszych Standardów. Kartę tę załącza się do dokumentacji dziecka w poradni.

2. Wszyscy pracownicy poradni i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu małoletniego lub informacje z tym związane, są zobowiązani do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

§ 9

1. W trakcie realizacji Standardów ochrony małoletnich wytwarzane i gromadzone są następujące dokumenty:

a) rejestr zgłoszeń,
b) notatki służbowe sporządzane przez osoby, które zauważyły, że małoletni jest krzywdzony (przekazywane dyrektorowi),
c) notatki służbowe z rozmów z dzieckiem, ze zgłaszającym fakt krzywdzenia oraz podejrzanym o krzywdzenie,
d) pisemne zawiadomienie o podejrzeniu krzywdzenia dziecka do policji, prokuratury, opieki społecznej,
e) karta interwencji,
f) ankiety z monitoringu stosowania Standardów ochrony małoletnich wraz z opracowaniem wyników,
g) wnioski z monitoringu stosowania Standardów ochrony małoletnich,
h) projekty zmian w dokumencie,
i) zarządzenie dyrektora w sprawie zmian w dokumencie.

2. Wytwarzane i gromadzone dokumenty wymienione w pkt.1 są przechowywane w sposób uniemożliwiający dostęp osobom nieuprawnionym zgodnie z jednolitym rzeczowym wykazem akt, w zamykanej szafie w sekretariacie.

Rozdział VII

Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych małoletniego

§ 10

1. Centrum Zdrowia Sp. z o.o, uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę jego wizerunku oraz najwyższe standardy ochrony danych osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Rozdział VIII

Monitoring stosowania Standardów ochrony małoletnich przed krzywdzeniem w Poradniach

§ 11

1. Dyrektor „Centrum Zdrowia” wyznacza osoby odpowiedzialne za realizację i propagowanie Standardów ochrony małoletnich w jednostce.

2. Osoby, o której mowa w punkcie 1, są odpowiedzialne za przygotowaniedo stosowania Standardów, monitorowanie realizacji Standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia Standardów, prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian w   Standardach.

3. Osoby odpowiedzialne za realizację i propagowanie Standardów ochrony małoletnich przeprowadzają wśród pracowników poradni, raz na 12 miesięcy, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 4 do niniejszych Standardów. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany oraz wskazywać naruszenia Standardów.

4. Na podstawie przeprowadzonej ankiety osoby odpowiedzialne za realizację i propagowanie Standardów ochrony małoletnich sporządzają raport z monitoringu, który następnie przekazują dyrektorowi Centrum Zdrowia Sp. z o.o.

5. Dyrektor Centrum Zdrowia Sp. z o.o. na podstawie otrzymanego raportu wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza je pracownikom i pacjentom poradni.

6. Centrum Zdrowia Sp. z o.o. zapewnia swoim pracownikom edukację na temat ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia.

7.Wszyscy pracownicy są zapoznawani przez dyrektora przed dopuszczeniem doz zarządzeniem w sprawie Standardów ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz podpisują stosowne oświadczenie.

Rozdział IX

Przepisy końcowe

§ 12

1. Niniejsze Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.

2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników Centrum Zdrowia Sp. z o.i pacjentów, w szczególności poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń lub w innym widocznym miejscu w siedzibie Centrum Zdrowia Sp. z o.o, wysłaniu informacji mailowych do wszystkich poradni w sprawie obowiązujących w Spółce w/w Standardów, oraz zamieszczenie na stronie internetowej Spółki.

Załącznik nr 1 do Standardów: Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu

Załącznik nr 1 do zasad bezpiecznej rekrutacji
Załącznik nr 2 do zasad bezpiecznej rekrutacji

Załącznik nr 2 do Standardów: Zasady bezpiecznych relacji personel-małoletni w poradni

Załącznik nr 3 do Standardów: Karta interwencji

Załącznik nr 4 do Standardów: Monitoring standardów - ankieta dla pracowników